Stilstand kost de logistieke sector jaarlijks handen vol met geld. Het aantal assets en diensten dat niet voor 100% gedurende de dag benut wordt is eindeloos. Bij Shared Logistics wordt gebruik gemaakt van elkaars assets en diensten in de transport sector. Daardoor wordt een efficiëntere bezettingsgraad bereikt in de keten, waardoor een betere match is met de vraag en het aanbod. Bedrijven in de vervoer en transport sector kunnen verschillende functies met elkaar delen, van orderontvangst tot transport en levering tot opslag.
Door de gedeelde logistiek (shared logistics) kan een bedrijf profiteren van interessante kostenbesparingen omdat het transport, de opslag, de handling tools, de arbeid en het IT-systeem worden gedeeld tussen logistieke vervoer en transport bedrijven.
We leggen u meer uit over waarom shared logistics een slimme werkwijze is, wat de voordelen van deze deeleconomie zijn, maar ook waarom het nog niet veelvuldig wordt toegepast. Wat zijn de obstakels van shared logistics en hoe kunnen we deze in de sector transport en logistiek overwinnen?
Om de groei van de transportmarkt vast te houden, moeten deze uitdagingen worden overwonnen, maar hoe? We leggen per uitdaging uit hoe logistieke bedrijven deze uitdagingen kunnen overwinnen, zodat de capaciteitsproblemen ook minder worden.
Inhoudsopgave
Waarom shared logistics een slimme werkwijze is
Als we goed nadenken over shared logistics zien we dat dit een slimme werkwijze is, waar eigenlijk iedereen in keten er beter van wordt. Het delen van logistieke functies van meerdere klanten leidt namelijk tot rationalisatie van het logistieke werk en het verbeteren van de werkefficiëntie op afleverpunten. Als ook het verlagen van transportkosten en de milieu-impact. Dit in vergelijking met de conventionele systemen die afzonderlijk zijn opgezet.
Shared logistics kan bijvoorbeeld de kosten verlagen door de beladingsgraad van voertuigen te verbeteren en het aantal vrachtwagens te verminderen. Dit heeft ook weer een positief effect in het kader van de verkeerscongestie in de stad en de opwarming van de aarde. Maar waarom wordt dit nog niet veelvuldig toegepast in de transport sector Nederland?
Voordelen van shared logistics voor sector transport en logistiek
Een belangrijke aanpak om inefficiënties in de sector transport en logistiek aan te pakken, is dat bedrijven meer met elkaar gaan samenwerken. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt in horizontale en verticale samenwerking. Laatstgenoemde is bijvoorbeeld de integratie langs de supply chain van onderaannemers.
Horizontale samenwerking logistiek kan worden gedefinieerd als “samenwerking tussen twee of meer bedrijven die actief zijn op hetzelfde niveau van de toeleveringsketen en een vergelijkbare logistieke functie vervullen”.
Met andere woorden, deze bedrijven bedienen hetzelfde segment van vervoersdiensten en vergelijkbare diensten voor vrachtvervoer aan. Ze zijn daarbij elkaars concurrenten in de transport sector Nederland. Echter hoeven ze elkaars concurrenten niet te zijn, als ze besluiten met elkaar samen te werken.
Samenwerking in de sector transport en logistiek brengt namelijk vele voordelen met zich mee, zoals:
- Verhoogt de productiviteit van de kernactiviteiten van het bedrijf.
- Verlaagt de kosten van niet-kernactiviteiten.
- Vermindert inkoopkosten.
- Biedt een betere service-kwaliteit tegen lagere kosten.
- Verschillende specialismes, waardoor een breed aanbod van diensten ontstaat.
- Maakt (scherpe) contracten met grote verladers mogelijk.
- Helpt marktaandeel te beschermen.
- Verbeterde efficiëntie voor stedelijk vrachtvervoer waardoor er minder CO2 uitstoot, minder lege kilometers, minder brandstofkosten e.d. zijn.
Soorten shared logistics voor transport sector
Bij shared logistics in de transport sector zijn er drie soorten objecten te onderscheiden die door samenwerkende logistieke vervoerders gedeeld kunnen worden:
- Bestellingen/orders
- Capaciteit
- Informatie.
Delen van orders tussen concurrenten
Ten aanzien van het eerste punt combineren, delen of wisselen de samenwerkende bedrijven de klantenorders met elkaar uit. Met als doel hun eigen transport mogelijkheden te optimaliseren, terwijl ze als geheel toch hetzelfde serviceniveau bieden. Hierbij is het van belang dat er een eerlijke methode wordt ontworpen om de kosten en opbrengsten toe te wijzen aan de samenwerkende logistieke vervoerders in de transport sector.
Een platform zoals Cargors draagt hierbij zeker aan mee. Cargors is een gezamenlijke plek waar vervoerders en verladers elkaar ontmoeten en bestellingen en transport delen. Een prachtig voorbeeld van hoe Shared Logistics goed werkt.
Voordelen:
De voordelen van bestellingen delen is dat de route van de vrachtwagens geoptimaliseerd wordt. Daardoor worden er minder kilometers gereden, korte afstanden en een betere service voor de ontvangende partij. Want alles gaat efficiënter en sneller. Deze vorm van shared logistics is kostenbesparend en bovendien ook omzet verhogend. Doordat de samenwerkende logistieke vervoerders een betere service kunnen leveren aan de eindklant.
Delen van transportcapaciteit
Bij het delen van capaciteit gaat het om het vervoersaanbod. Met andere woorden, er is sprake van een tijdelijke in- of uitleen van transportcapaciteit. Dit kan zijn in;
- laadeenheden: bijvoorbeeld containers,
- transporteenheden: denk hierbij aan vrachtwagens of de chauffeurs,
- logistieke voorzieningen: zoals consolidatiecentra of cross-docks, of
- opslagcapaciteit: voornamelijk in termen van opslagruimte.
Door het delen van de transportcapaciteit wordt er veel efficiënter gewerkt, waarbij het servicegebied van de vervoerder uitbreidt. Met andere woorden, binnen een groter gebied kan er meer afgezet worden, en dat met dezelfde capaciteit als voorheen. Dit is mogelijk doordat gebruik gemaakt wordt van elkaars transportcapaciteit.
Voordelen:
De omzet wordt verhoogt doordat er een verhoogde en grotere afzet is, zonder buitensporige investeringskosten te maken. De aanschaf van bijvoorbeeld nieuwe duurzame vrachtwagens zoals elektrische vrachtwagens is een hoge investering, die niet voor iedere MKB-vervoerder mogelijk is. Door samen de transportcapaciteit te delen, kunnen ook kleine vervoerders efficiënter en duurzamer te werk gaan. Daarbij wordt bovendien de capaciteit van de vrachtwagen chauffeurs, waar een groot tekort aan is, veel efficiënter ingezet op slimme routes.
Delen van informatie
Het derde type, het delen van informatie, vindt plaats wanneer vervoerders informatie delen met andere partners om de algehele efficiëntie van de operaties te verbeteren. Het delen van informatie vindt geanonimiseerd of geaggregeerd plaats om juridische en zakelijke belangen te beschermen. Bij deze vorm van shared logistics is een derde vertrouwde partij nodig om vervolgens de gegevens van de partners te verzamelen, samen te voegen en te verwerken.
Voordelen:
De informatie kan bijvoorbeeld worden gebruikt om het parkeerbeheer bij een drukke straat of een laadperron te optimaliseren, zodat concurrerende vervoerders niet op hetzelfde moment arriveren. Dit draagt bij aan een betere verkeersbeleid, onnodige wachttijden en onnodige tijdsverlies bij het laden en lossen van de vracht. Daardoor zijn de vrachtwagens weer sneller op weg naar het volgende afleverpunt. Efficiënte inzet van zowel de vrachtwagens en de -chauffeurs.
Europa's toonaangevende logistieke locatie
Veel logistieke bedrijven zijn gevestigd in Nederland. Zij profiteren van de kracht van het meest invloedrijke distributiecentrum van Europa. Nederland is de echte toegangspoort tot Europa, rechtstreeks verbonden met het achterland.
Nederland is een knooppunt voor logistieke- en distributieactiviteiten in buitenlandse handen. In feite is Nederland de echte toegangspoort tot Europa en de thuisbasis van een overvloed aan Europese en regionale distributiecentra in een groot aantal industrieën, waaronder agrifood, mode en medische technologie.
Gedreven door zeehavens van wereldklasse, centraal gelegen luchthavens en een uitgebreid, modern netwerk van wegen, spoorwegen en bevaarbaar water, is de Nederlandse logistieke infrastructuur en de aanwezigheid van eersteklas logistieke dienstverleners een grote aanwinst voor bedrijven die internationale logistiek en distributie willen opzetten in Europa. Bovendien kunnen 170 miljoen consumenten binnen 24 uur vanaf Amsterdam of Rotterdam worden bereikt, waardoor Nederland de perfecte springplank naar Europese markten is.
Niet voor niets is onze transport sector ook zo groot. Veel goederen blijven in Nederland, maar het overgrote deel wat met de zeecontainers in Rotterdam aankomt, wordt per trein of vrachtwagen verder vervoert in Europa. Hierbij speelt shared logistics ook een grote rol. Shared logistic is namelijk niet alleen toe te passen voor de transportsector Nederland, maar juist ook voor de internationale transport sector.
Europese shared logistic voorkomt lege kilometers
Een vrachtwagen die volgeladen van Rotterdam naar het zuiden van Spanje rijdt en op de terugweg geen goederen meeneemt, is niet efficiënt. Indien we shared logistics toepassen buiten de grenzen van Nederland, wordt de sector transport en logistiek nog duurzamer.
Door bijvoorbeeld een lading uit Spanje mee terug te nemen en deze onderweg in Frankrijk lost, waarbij de vrachtwagen chauffeur vervolgens een andere lading weer oppikt bij een andere Frans bedrijf en dit terug brengt naar Nederland. Dat klinkt toch meer efficiënt.
Zogenoemde lege kilometers kunnen met toepassing van een deeleconomie in de transport sector worden voorkomen. Dit werkt niet alleen kosten besparend, maar is ook een optimalisatie van de inzet van materieel, chauffeurs en vraag & aanbod. Bovendien is dit veel duurzamer, waarbij het milieu minder belast wordt.
Belastingstructuur
Voeg daarbij de ondersteunende Nederlandse belastingstructuur, hoogopgeleide, meertalige arbeidskrachten, robuuste toeleveringsketen en geavanceerd netwerk van leveranciers toe. Het is daarom ook geen wonder dat grote multinationals zoals Coca Cola, IBM, Samsung en Tommy Hilfiger Nederland kiezen als hun logistieke en distributiepoort naar Europa, om hun toeleveringsketen te beheren of hun e-commerce-activiteiten te laten groeien. Hiervan profiteert de transport sector Nederland volop van, alsmede anderen sectoren.
De logistieke uitdagingen van shared Logistics
Logistiek is een zeer belangrijke industrie voor Nederland, maar tegelijkertijd ook een hele uitdaging. De winstmarges voor bedrijven zijn meestal klein, de wegen worden steeds drukker, intermodaal vervoer over lange afstanden is moeilijk vanwege de verschillende infrastructuren in de Europese landen. En het aantal mensen die kiezen voor het beroep vrachtwagenchauffeur neemt af waardoor er een grote schaarste al is ontstaan.
Horizontale samenwerking in de vorm van shared logistics is een prominent onderwerp als het gaat over logistieke innovatie. Om op de lange termijn concurrerend te blijven, is de gedachte dat logistieke bedrijven steeds vaker horizontale samenwerkingen zullen moeten vormen om zo hun capaciteiten bundelen en hun efficiëntie te verhogen.
Om horizontale samenwerking logistiek te bevorderen, heeft de Nederlandse overheid daarom in 2010 een ondersteuningsprogramma gelanceerd genaamd Cross Chain Control Centers (4C). Dit programma heeft ongeveer tien jaar gelopen en gaat nu op in een nieuw missie-gedreven beleid om de Nederlandse economie te verduurzamen.
Duurzaamheid als onderliggend doel
Het opzetten van een 4C is niet meer dan een middel om een doel te bereiken. De enige reden om in 4C te investeren, is dat dit een aantal KPI’s kan verbeteren, zoals bijvoorbeeld de CO2-uitstoot, het aantal afgelegde kilometers over de weg of de totale kosten voor transport.
De positionering van een 4C project is daarom erg belangrijk. Een project dat gelabeld wordt als ‘gericht op samenwerking’ zal binnen een bedrijf moeilijker te verkopen zijn dan een project dat is ‘gericht op het verminderen van kosten en emissies’, terwijl het verder exact dezelfde projecten kunnen zijn.
Uiteindelijk is ook transport geen doel op zich. Het maakt consumptie mogelijk, het is een ondersteunende dienst. Een product wordt geproduceerd op locatie A en wordt vervolgens geconsumeerd op locatie B. De weg van het transport daartussen moet worden geminimaliseerd, en ook de daarbij behorende emissies.
Obstakels voor samenwerkingen in de logistieke sector
Om samenwerking voor shared logistics succesvol te laten zijn, moet het volledig duidelijk zijn welk probleem het kan oplossen , of welke waarde het kan creëren voor de samenwerkende bedrijven. Voor de meer ambitieuze vormen van 4C is een belofte van kostenbesparingen alleen niet voldoende om tot samenwerking in de transport sector over te gaan. Sommige marktomstandigheden leiden echter bijna automatisch tot samenwerking.
In 2020 zagen we dat er samenwerkingen tussen verladers werden opgezet vanwege de Corona verstoringen in hun aanvoer-ketens. Overheidsregelgeving rondom duurzaamheid kan ook zo’n externe factor zijn die verdere samenwerking aanjaagt. Voor de meeste bedrijven moet de urgentie heel hoog zijn om over te stappen naar structurele samenwerkingsmodellen als shared logistics.
Het is voor de enkelvoudige logistieke bedrijven moeilijk om samen te werken en gemeenschappelijke doelen te realiseren. Vaak is de terugverdientijd voor een samenwerkingstraject vrij lang en daardoor willen bedrijven niet samenwerken in de shared logistics keten.
Voor de transportcontracten en de Service Level Agreements (SLA) wordt van de samenwerkende bedrijven een hoge flexibiliteit geëist. Het winstverdelingsvraagstuk komt bovendien vaak moeizaam op papier. Gebrek aan onderzoek naar businessmodellen is ook een obstakel voor de bedrijven om over te gaan op samenwerken.
Hoe kunnen de obstakels overwonnen worden?
De genoemde obstakels kunnen zeker overwonnen worden, de vraag is alleen hoe. Dit kan door meer successen te delen van best practices van andere samenwerkingen. Daardoor krijgt de transport sector meer vertrouwen in shared logistics. Positieve praktijk ervaringen geeft bedrijven vertrouwen als ook een voorbeeld.
Een ander punt voor een succesvolle samenwerking voor shared logistics is standaardisatie van het proces waar mogelijk en leren samenwerken. Vooral voor MKB’ers in de transport sector ligt bij shared logistics een kans. Samenwerken kan elkaar juist versterken, de kosten verlagen, een oplossing bieden voor lege kilometers, efficiëntere route verdeling en gezamenlijke ritten.
Cargors biedt voor laatstgenoemde punten een oplossing voor een gedeelte samenwerking; een online platform waar verladers en vervoerders elkaar ontmoeten. Hiermee wordt voorkomen dat bijvoorbeeld twee keer een halflege vrachtauto dezelfde rit maakt. Waardoor vrachtauto’s minder kilometers hoeven te rijden, de congestieproblematiek rondom grote steden minder wordt en een verlaging van de CO2-uitstoot oplevert. Een grote stap naar horizontale samenwerking in de branche.
Voorbeeld van samenwerking tussen vervoerders
Het grootste samenwerkingsverband van zelfstandige transport- en distributiebedrijven in Nederland en België is TransMission. Met in totaal 13 vestigingen in Nederland, waarvan één als centraal depot dient. Zestien transport- en distributiebedrijven werken hierin onder één naam, maar het zijn wel allemaal zelfstandige ondernemingen. Veelal familiebedrijven en MKB’ers.
Een aparte organisatie met een centrale directie regelt de gezamenlijke activiteiten. Er bestaan in dit netwerk uniforme afspraken tussen alle partners in het samenwerkingsverband. De shared logistics is binnen het verband als volgt georganiseerd. De goederen die geschikt zijn voor dit netwerk (deelladingen) worden in de nacht naar het centrale overslagpunt in Utrecht gebracht door de partners, van waaruit de partners de ladingen meenemen die bestemd zijn voor hun regio.
Een voorbeeld van hoe de netwerk samenwerking binnen dit verband leidt tot een duurzamere en efficiëntere distributie is te vinden in Amsterdam. De vervoerder welke gevestigd is in Amsterdam ontvangt 87% van alle drops die hij maakt in Amsterdam van zijn netwerkpartners. Zonder deze samenwerking zouden de partners voor distributie in Amsterdam vier keer zoveel vrachtwagens in moeten zetten.
Het voordeel van deze shared logistics is dat de verschillende zelfstandige vervoerders, die regionaal actief zijn, een landelijke dekking kunnen aanbieden aan hun klanten. Hierdoor zijn de verschillende vervoerders gezamenlijk een interessante partij geworden voor verladende klanten. Ze worden gezien als een groot bedrijf met een landelijke dekking.
Shared logistics: praktijk versus theorie
Horizontale shared logistics is een veelbesproken onderwerp in divers media, variërend van formele academische tijdschriften tot sociale media berichten. Bovendien hebben vele (pilot) projecten en analyses het potentieel van 4C en horizontale samenwerking logistiek aangetoond.
Samenwerking is in de theorie dus zeer veelbelovend, maar in de praktijk blijken 4C’s op de lange termijn moeilijker te realiseren. Dit zou deels verklaard kunnen worden door de praktische problemen rondom planning & operaties, marktomstandigheden en management voorkeuren. Een andere mogelijke verklaring is dat publicaties over shared logistics vaak worden geschreven door zogenoemde ‘believers’. Dat wil zeggen mensen die een relatief grote positieve grondhouding hebben ten opzichte van horizontale samenwerking.
Door de theorie in de praktijk uit te voeren moeten bedrijven openstaan om te leren. Leren van elkaar, van lopende shared logistics projecten waarbij theoretische bestaande denkkaders worden doorbroken. Daarbij moet ook veel aandacht worden besteed aan hoe bedrijven kunnen samenwerken om gemeenschappelijke doelen te realiseren, zodat zij zich ook minder zien als concurrenten van elkaar.
Het zal daarom zeker nog even duren voordat shared logistics echt een gemeengoed is in de transport sector Nederland.
