Door moeilijkheden op het gebied van stadslogistiek moeten logistieke bedrijven slimme oplossingen gebruiken om deze negatieve gevolgen te verzachten en de efficiëntie van logistieke activiteiten te vergroten. Evenals het gebruik van stedelijke consolidatiecentra. Elektrische voertuigen (EV’s) zijn een bekend onderwerp van gesprek, en wordt al veel toegepast in de stadslogistiek.
Wat zijn de operationele, ecologische en sociale voordelen van het gebruik van consolidatie centra ’s en elektrische voertuigen in stedelijke omgevingen? De inzet van logistieke groupage transport sector en EV’s leveren vele voordelen op. Met name in termen van totale afstand, afgelegde tijd en CO2-emissies per rit, evenals een vermindering van geluidsoverlast en ongevallen met vrachtvervoer.
Het uiteindelijke doel zou moeten zijn een ‘triple-zero’-visie voor steden: zero emissie stadslogistiek, nul verkeersdoden en zero uitsluitingen van vitale diensten en kansen. Hoe gaan we de uitdagingen van de huidige stadslogistiek aanpakken?
Inhoudsopgave
Vraag naar producten verdrievoudigd in 2050
Elke dag vertrouwen steden op een betrouwbare levering van producten door vervoer en transport sector. Ziekenhuizen hebben zonder bezorging binnen 24 uur geen essentiële voorraden meer, terwijl supermarkten binnen 72 uur geen groenten meer in de schappen hebben liggen. Sinds de maatregelen van Covid-19 krijgen mensen meer pakketten aan hun deur dan ooit tevoren, variërend van voedsel voor huisdieren tot banken en thuisbezorgde maaltijden. Dit is echter een tendens op lange termijn.
De vraag naar goederen zal naar verwachting meer dan verdrievoudigen in 2050, en hoe steden omgaan met meer vrachtverkeer zal verstrekkende gevolgen hebben. Vracht is verantwoordelijk voor 40% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen door transport en is een belangrijke oorzaak van dodelijke luchtvervuiling. Diverse woonwijken waar goedkopere huizen en sociale huurwoningen gevestigd zijn, worden onevenredig getroffen door luchtvervuiling. En ze zijn ook aanzienlijk vaker gevestigd in de buurt van vervuilende vrachtwagenwerven, magazijnen en scheepvaarthavens.
Betere stadslogistiek aanbrengen is noodzakelijk
Vanwege de toename van de vraag naar producten is het bieden van oplossingen rondom de stadslogistiek nog urgenter geworden. Op stadswegen kunnen de gevolgen van het niet hebben van gedegen toevoerwegen voor vrachtwagens namelijk rampzalig zijn voor kwetsbare weggebruikers. Een verbeterde stadslogistiek is daarom noodzakelijk.
Ondanks dat ze in de meeste landen minder dan 10% van de voertuigpopulatie uitmaken, zijn vrachtvrachtwagens verantwoordelijk voor een kwart van de verkeersdoden in de Europese Unie. In de Verenigde Staten hebben ze 50% meer kans om voetgangers te doden dan personenauto’s. In Bogotá, een stad die substantieel investeert in haar Zero emissie stadslogistiek en fietsveiligheidsplannen om het aantal verkeersdoden terug te dringen, waren vorig jaar voertuigen verantwoordelijk voor een kwart van de fietsdoden.
Gevolg van de toename van goederenvervoer in ons eigen land is onomkeerbaar. Daarom moeten de grote Nederlandse steden de manier waarop ze met vracht omgaan fundamenteel veranderen als ze groenere, veiligere en meer inclusieve plekken willen worden om te wonen. Dit start met het ontwerp en de planning van onze wegen en openbare ruimtes. Verandering in de stadslogistiek is onomkeerbaar.
Groei van logistieke hotels in buitenwijken
Een oplossing voor de problematiek rondom de stadslogistiek en de beperkte toevoerwegen naar de binnensteden is de bouw van logistieke hotels in buitenwijken. Waarbij handige opritten naar de snelwegen beschikbaar zijn. De zogenoemde ‘logistieke hotels’, zoals de grote distributiecentra worden genoemd, ie een nieuwe manier van vrachtvervoer.
Voorheen werden verlaten locaties in de steden, zoals spoorwegemplacementen, parkeergarages en zelfs winkelcentra omgebouwd tot distributiecentra, zodat ze dichter bij de huizen van de consument zaten. Hier zit nu een verschuiving in naar de buitenwijken, wat een goede ontwikkeling is voor de stadslogistiek.
Logistieke hotels optimaliseren de ‘laatste kilometers’ van de supply chain, zoals vervoerders het noemen. Het laatste deel van stedelijke leveringen is goed voor meer dan de helft van de totale leveringskosten voor vervoerders en zit vol met inefficiënties. Vrachtwagens rijden ongeveer een derde van hun ritten zonder vracht rond.
Het bundelen van ladingen en het effectiever laden van voertuigen bij logistieke faciliteiten voor de laatste kilometers, betekent minder vrachtwagens en minder leegstand van vrachtwagens. Het delen van vrachten zorgt ervoor dat er geen lege kilometers meer worden gereden. Een platform, zoals Cargors, brengt vervoerder en verlader bij elkaar, waardoor er een kostenbesparing ontstaat en een efficiëntere routeverdeling. Bovendien draagt het vervoeren van gedeelde ladingen bij aan een CO2 reductie.
Voordelen stedelijk consolidatie
Stedelijke consolidatie resulteert in aanzienlijke kostenbesparingen voor vervoerders en heeft het potentieel om de vrachtemissies met 20 tot 50 procent te verminderen. Logistieke hotels kunnen ook fungeren als lanceerplatform voor innovatieve en duurzame vervoermiddelen, zoals elektrische bestelbusjes en cargo e-bikes.
Volgens sommige beoordelingen kunnen emissievrije elektrische bestelbussen en e-bikes meer dan 50% van het gemotoriseerde vrachtvervoer in drukke Europese steden vervangen. De e-bikes kunnen worden ingezet voor de kleinere pakketleveringen alsmede in de voedselindustrie van afhaalmaaltijden. Dit draagt al bij aan een verbeterde stadslogistiek.
De verdere voordelen van consolidatie of logistieke groupage zijn lagere exploitatiekosten, verbetering van de kwaliteit van dienstverlening en optimalisering van de beschikbare opslagruimte.
Balans tussen vrachtverkeer en kwetsbare weggebruikers
Er is een inherente spanning tussen de manier waarop we wegen aanleggen voor enorme vrachtwagens en kwetsbare weggebruikers. Vrachtwagens hebben brede bochten nodig en veel ruimte om te lossen. Daarentegen hebben voetgangers en fietsers kleine wegen, korte oversteekplaatsen en beschutte gebieden nodig.
De infrastructuur moet zo ontworpen worden dat iedereen veilig kan reizen in de drukke steden. Er moet rekening gehouden worden bij het ontwerp met de interactie tussen vrachtactiviteiten en kwetsbare weggebruikers, zoals kinderen. Dit kan op verschillende manieren worden uitgevoerd.
Duidelijke laden en lossen locaties
Het is van cruciaal belang om een duidelijk aangewezen laden en lossen locaties te hebben in de binnensteden. Vooral om chauffeurs te beschermen zodra ze de weg weer op gaan na het lossen. In de EU wordt één op de tien verkeersdoden waarbij een vrachtwagen betrokken is, veroorzaakt door de vrachtwagenchauffeur. Duidelijke ruimtes voor laden en lossen voorkomt onnodige verstoppingen in binnensteden vanwege wildgroei van geparkeerde vrachtwagens en bestelauto’s op de rijbanen.
Verbeterd ontwerp voor vrachtauto
Een andere optie voor veilig wegverkeer is om het standaard vooruitziende vrachtauto opnieuw te ontwerpen. De meeste vrachtauto voertuigontwerpen hebben blinde zones die het voor bestuurders moeilijk maken om voetgangers en fietsers voor en naast de auto’s te detecteren. Met verbeterde veiligheidstechnologieën kunnen ongelukken voorkomen worden. Oplossingen die worden geboden zijn het verlagen van de cabine, grotere ramen, het installeren van dodehoekspiegel en camera’s. Deze verbeteren de reactietijd van de bestuurder, waardoor ongelukken voorkomen worden.
Verbeterde veiligheid met efficiënte levering
Het balanceren van het straatontwerp met veiligere vervoerderstechnologie roept de vraag op: “Moeten we wegen bouwen voor de voertuigen die we hebben? Of moet transportbedrijven vrachtauto’s maken die veiliger zijn voor de huidige infrastructuur?” Het antwoord ligt waarschijnlijk in het midden. Veiligheid voor voetgangers en fietsers is van groot belang in de grote steden. Het verbreden van straten en verhogen van los- en laadplaatsen voor vrachtverkeer draagt niet bij aan het bereiken van één van de Zero-doelen van de stadslogistiek. Het uitgangspunt zou veiligheid moeten zijn, maar dit mag niet ten kosten gaan van een efficiënte levering.
Pakketkluizen helpen bij verbetering van stadslogistiek
In veel Europese steden zijn de pakketkluizen bij lokale buurtwinkels en appartementen complexen waar tal van bezorgers hun goederen afleveren. Steeds meer pakketbezorgers rijden op onze wegen, waardoor de toename van het verkeer in de steden drastisch is toegenomen. Pakketkluizen helpen bij een verbeterde stadslogistiek. Doordat pakketbezorgers niet meer voor iedere pakket hoeven aan te bellen, maar in één keer een bundel pakketten in de pakketkluizen kan afleveren. Hierdoor verloopt het transport veel sneller en is de doorstroming op de stedelijke wegen ook verbetert.
Als bijkomend voordeel voorkomen pakketkluizen het missen van leveringen en ook dat cruciale goederen worden gestolen. Zo’n één op de tien leveringen moet opnieuw bezorgd worden, omdat de ontvangers niet thuis zijn om de bestelling in ontvangst te nemen. Gemiste leveringen kosten vervoerder jaarlijks miljoenen euro’s en is uiteraard ook niet bevorderlijk voor de drukke stadslogistiek.
Pakketkluizen kunnen steden ook helpen bij het overwinnen van een van hun belangrijkste uitdagingen, namelijk ruimte. Dichte, multifunctionele gebouwen zijn de beste manier om extra ruimte te ‘produceren’, maar door in de hoogte te bouwen, wordt ook de concurrentie op de resterende wegruimte vergroot. En dan met name tussen mensen en vracht. Door centrale pakketkluizen te installeren, worden opstoppingen voorkomen.
Green deal zero emissie stadslogistiek
“Op weg naar ZES”, dat is de zogenoemde Grean deal zero emissie stadslogistiek (ZES) van partijen die zich hebben aangesloten. De Grean deal zero emissie stadslogistiek is de efficiënte en duurzame aanpak van het toenemende goederen- en dienstenvervoer binnen de grote steden. ZES richt zich op minder CO2-uitstoot door minder vervoersbewegingen en de inzet van zero emissie voertuigen. Zero emissie stadslogistiek zorgt dat de groeiende economische activiteit niet ten koste gaat van de bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid in steden.
Om de 30 tot 40 zero emissie zones uit het Klimaatakkoord in 2025 te realiseren, moeten de mooie initiatieven uit de Green Deal ZES verder opschalen. Hiervoor zijn afspraken in de maak tussen gemeenten, branchevertegenwoordigers en de Rijksoverheid. Er wordt een gezamenlijk landelijk actieplan ontwikkelt en afspraken gemaakt over uniforme uitgangspunten. Deze afspraken zijn vastgelegd in de zogeheten uitvoeringsagenda stadslogistiek. Een goed initiatief die de problemen rondom de stadslogistiek vooruit moeten helpen.
Zero emissie stadslogistiek draagt bij aan klimaatdoelen
De zero emissie stadslogistiek doelstellingen dragen bij aan de klimaatdoelen van 2050. Als er niets aan de inrichting van de steden wordt gedaan, zal de stadslogistiek een belangrijke bijdrage blijven leveren aan het mondiale klimaatprobleem. Transport is verantwoordelijk voor 14% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, en vrachtverkeer is goed voor 40%.
Om zero emissie stadslogistiek te bereiken, is een verscheidenheid aan oplossingen nodig. Variërend van duurzame transport zoals elektrische voertuigen, delen van vrachtladingen via platforms als Cargors tot aanleg van logistieke hotels in buitenwijken. Alsmede het fundamenteel veranderen van de manier waarop we in steden bewegen en goederen ontvangen.
